Trái vả quê nhà

Trái vả hao hao giống trái sung nên có câu tục ngữ "Lòng vả cũng như lòng sung", nhưng trái vả có kích cỡ to hơn, khoảng bằng nắm tay, với màu xanh lục có một lớp lông tơ mịn màng phủ bên ngoài. Khoảng độ cuối tháng ba, đầu tháng tư hằng năm là mùa của vả bắt đầu, cây nào cây nấy chi chít trái, từng chùm bám đầy vào thân cây. Rất đẹp, rất độc đáo. Tôi còn nhớ ngày nhỏ chị em tôi vẫn thường tụ tập quanh gốc cây vả rồi bắt đầu đếm trái, xem ai đếm được nhiều hơn, nhưng không tài nào đếm hết.

Vả mọc hoang dã, không cần chăm sóc nhưng trái vả ăn rất ngon, đặc biệt là những món ăn được chế biến từ vả. Ngày bé, cứ mỗi lần tới mùa vả thì trong thực đơn của gia đình tôi không khi nào thiếu món vả tươi chấm mắm ruốc. Trái vả đã rửa sạch được mẹ tôi thái lát, bỏ đầy một dĩa, đặt cạnh một chén mắm ruốc có thêm tí ớt, tí chanh, tí đường. Vị vả chan chát khi mới cắn vào ngấm trên đầu lưỡi, rồi giòn giòn, mát mát của vị trái cây thiên nhiên và nhai ngấu nghiến thì rất tuyệt. Quẹt vả với ruốc rồi ăn cơm thì không gì bằng. Hôm nào có món này mẹ tôi cũng phải nấu thêm bát gạo để ăn cho đã thèm. Mẹ còn hay kho vả với cá, thịt hay muối chua cũng rất ngon.

Nhắc tới những món ăn làm từ vả không thể không kể món vả trộn. Đây có lẽ là món ngon nhất, tinh túy nhất làm từ vả. Cách làm rất đơn giản, luộc chín vả rồi nhúng vội vào nước lạnh để giữ được màu xanh, sau đó gọt vỏ, thái thành lát mỏng trộn với thịt heo luộc và tôm luộc. Cùng với đậu phộng giã dập dập, một ít gia vị tiêu, tỏi và thêm rau húng, rau thơm tất cả trộn đều, có một chén nước mắm cay để bên.

Món này có bánh tráng nướng xúc ăn không biết ngán. Không cầu kỳ, rắc rối, được chế biến từ những thứ dân dã, có sẵn trong nhà, ngoài vườn mà lại rất ngon nên được nhiều người biết đến. Những người xa quê như chúng tôi cứ mỗi lần có điều kiện tụ tập là lại làm món này nhâm nhi. Vừa ăn vừa nói chuyện tuổi thơ, chuyện quê nhà... lại thấy khắng khít hơn hai chữ đồng hương.

Trái vả tuy dân dã, bình dị nhưng chứa đựng trong mình bao giá trị, không chỉ là món ăn ngon mà còn mang trong đó cả những gì mộc mạc, chân chất của vùng đất quê nhà.