Thương nhớ con cá nục

Cho tới một hôm chồng tôi nói “ăn cá nước ngọt riết ngán quá, kiếm cá nục chiên giòn ngon lắm!” Trời ơi, khi đó mới nhớ con cá của tuổi thơ tôi. Cứ nghĩ, đó là thứ cá dành cho nhà nghèo như ở vùng quê xứ biển. Hôm sau tôi mua cá nục về chiên giòn chấm nước mắm ớt tỏi, cắn trái dưa leo non giòn rộp rộp, phải ăn kiểu miền Tây vầy mới đã.

Ngày trước ở quê, vô mùa, chừng xế trưa thấy mấy dì gánh cá nục đi bán dạo, giá rẻ hơn chợ sớm nên mẹ tôi thường mua. Thời đó cá bán theo chục, mà chục cũng tuỳ bữa ông trời đãi bạn thuyền, có khi là 12, khi tới 18 hay 24 con lận. Tôi nhớ mãi những con cá nục tươi óng nằm trong mấy cái rổ tre chất lớp lớp.

Cá tươi xanh thì nấu canh với thơm, cà, hay khế; phải nhiều hành ngò và cay cay chút mới ngon. Hoặc hấp lạt lạt cuốn bánh tráng ăn thay cơm. Có dầu mỡ thì đem chiên nhưng mẹ tôi ít khi chiên lắm, vì mỡ thời đó cũng quý quá mà. Kho thì phổ biến hơn, có khi kho cà, kho thơm hơi nhiều nước, có khi đổi kiểu kho với giấm và xì dầu cho giống cá hộp, ăn đỡ ngán.

Giờ mong tìm cho ra, cho đúng con cá nục, về làm gì cũng ngon. Bởi cá nục hiện khan và người bán thường đánh lẫn nó với cá bạc má, cá sòng. Hai món cá nục mà thuở nhỏ tôi mê là cá chấy và mắm cá. Lúc mùa rộ cá, mẹ tôi mua nhiều về kho xong thì vẽ sạch xương rồi cho thịt cá vào cối giã tơi. Xong đem đảo trên chảo cho khô rồi cất trong mấy cái lon Guigoz ăn dần.

Mùa mưa bão, cá tươi không có, mấy lon cá nục chấy trứ danh của mẹ khiến chị em tôi ấm lòng. Sáng chỉ cần chén cơm hấp nóng, rải cá chấy vào rồi rưới chút mỡ phi, trộn lên, thơm nức mũi.

Còn mắm cái cá nục thì ngon kiểu khác. Mẹ tôi thường chỉ làm một hũ nhỏ, ủ phơi nắng. Lúc mắm chưa thật ngấu, vẫn còn nguyên con mắm đỏ nâu, lấy ra giằm nhiều tỏi ớt với đường, ăn với bún, rau sống, thêm ít lát ba chỉ luộc, phải nói là ngon đáo để. Giờ thèm mắm cái cá nục phải về quê biển miền Trung mới tìm ra.

Nhớ có lần vui, mẹ tôi nói, “Sau này kỵ giỗ mẹ, con kho cho mẹ nồi cá nục là được rồi”. Tôi sẽ không bao giờ quên!