Nhà thơ Dạ Thảo Phương lên tiếng sau đơn tố cáo từ ông Lương Ngọc An

Sau loạt tố cáo trên trang cá nhân của cựu nhà báo Văn nghệ Dạ Thảo Phương đối với Phó TBT báo Văn nghệ Lương Ngọc An, phóng viên đã có cuộc trò chuyện với chị xung quanh câu chuyện này.

Sau nhiều ngày im lặng, mới đây Phó TBT báo Văn nghệ Lương Ngọc An có chia sẻ trên trang cá nhân, dù không nói câu chuyện chị chia sẻ đúng hay sai nhưng động thái của anh An là “báo công an” những người vu khống mình. Chị nhìn nhận sự việc này như thế nào?

Tôi nghe đồn Lương Ngọc An có làm gì đó để đưa việc này ra luật pháp, nhưng đến nay vẫn chưa có cơ quan nào chính thức làm việc với tôi về vấn đề này.

Nếu cái vòng kim cô “hết thời hiệu xử lý được hoá giải”, tôi và các luật sư của mình sẽ có điều kiện được trình bày lại sự việc cùng các chứng cứ tại toà, ở một mức độ sâu sắc, tỉ mỉ và có tính pháp lý. Hy vọng thông tin về phiên toà này sẽ được lan toả rộng hơn, khích lệ các nạn nhân bị xâm hại tình dục khác còn đang phải giấu nỗi đau của mình trong im lặng hoang mang.

Tôi mong mỏi các nạn nhân khác của Lương Ngọc An (nếu có) sẽ bước ra ánh sáng cùng tôi, tố cáo. Nhà văn Bùi Mai Hạnh vừa công bố trên FB, nhiều năm trước, chị đã bị Lương Ngọc An cưỡng bức không thành tại nhà riêng. Tôi ngưỡng mộ và biết ơn trước sự can đảm và minh bạch của chị.

Thêm mỗi nạn nhân bị xâm hại tình dục dám đứng lên tố cáo, là thêm một sự minh chứng về sự trưởng thành của cộng đồng. Cộng đồng chúng ta ngày hôm nay văn minh hơn chính nó sau mỗi lần lên tiếng của các nạn nhân. Họ và người thân, sau những tổn thương do thủ phạm gây ra lại phải chịu thêm lần nữa vì tệ nạn tấn công nạn nhân từ một bộ phận chưa văn minh trong dư luận. Nhưng những tổn thương đó có ý nghĩa. Nó đánh động lương tâm và tư duy của toàn xã hội, là dịp để các chuyên gia chia sẻ tới cộng đồng những thông tin, kiến thức đúng đắn, bổ ích.

Tôi biết ơn và kính trọng tới những nạn nhân đã đứng ra tố cáo thủ phạm trước tôi, và sự bao bọc ấm áp, nhiệt thành của những tiếng nói lương tri trong xã hội. Chính các bạn đã tiếp cho tôi nguồn động lực to lớn để dám bước ra khỏi bóng tối im lặng khổ đau hơn 20 năm qua, đàng hoàng lên tiếng đòi trả lại tên cho sự thật.

Tôi cũng hy vọng các nhà lập pháp sẽ xem xét lại về thời hiệu xử lý các vụ án hiếp dâm. Từ trải nghiệm của bản thân, tôi biết lĩnh vực này có tính chất đặc biệt riêng tư, khó nói và sự phá huỷ của nó rất sâu sắc, ảnh hưởng đến cả cuộc đời nạn nhân. Nếu thời hiệu xử lý tính đến những điểm đặc biệt này, nạn nhân sẽ có thêm cơ hội đưa tội ác ra ánh sáng pháp luật.   

Khi quyết định nói ra câu chuyện của mình, những ngày qua cuộc sống của chị thay đổi ra sao?

Đó là những ngày tháng rất khó khăn. Đầy hoang mang, tổn thương, sợ hãi… tôi không kể hết được bằng lời. Trước khi công khai, tôi đã tìm đến các chuyên gia xã hội học như tiến sĩ Đặng Hoàng Giang, tiến sĩ Khuất Thu Hồng, TS Nguyễn Phương Mai, các tổ chức  uy tín về lĩnh vực này cũng như các luật sư và một số trí thức mà tôi kính trọng. Họ đã trao cho tôi những trợ giúp tuyệt vời, đầy chuyên nghiệp và tử tế.

Tôi được cảnh báo trước các rủi ro, đặc biệt là sự suy sụp tâm lý do tệ nạn tấn công nạn nhân và được trang bị các kỹ năng tự bảo vệ mình. Mặc dù vậy, khi phải đối mặt với những bình luận bịa đặt, phi lý và đầy ác ý tôi vẫn bị cảm thấy đau đớn. Khi đó, TS Đặng Hoàng Giang đã an ủi tôi: “Chúng không lan nhiều bằng những lời ủng hộ em. Quan trọng là họ là thiểu số”. Điều đó đúng, nhưng không phải vì vậy mà tôi bớt đau. Giống như đi vào một khu vườn toàn cây lá hiền thiện, từ đâu phóng đến mấy mũi dao hiểm ác. Tuy dao ít hơn cây lá, nhưng vẫn làm ta chảy máu. Bên trong, tôi như trải qua một cơn đại phẫu thuật không thuốc gây mê.

Nhưng khác với trước đây, tôi biết giờ đây tôi không một mình. Bên cạnh tôi còn có sự đồng hành của rất nhiều tấm lòng chính trực và hào hiệp của cộng đồng. Tôi thật sự biết ơn.

Gia đình phản ứng ra sao trước sự việc này đã được 'ngủ yên' hơn 20 năm và giờ đây mới được chị công bố? 

Tôi đã tưởng mình rất hiểu những người thân của mình, cho đến khi chuyện này xảy ra. Tôi đã nghĩ họ là mắt xích quan trọng nhất nhưng cũng dễ gẫy vỡ nhất trong vòng tròn quan hệ của tôi. Hoá ra tôi đã nhầm. Họ đối mặt với chuyện này một cách can trường, và trao tôi sự ủng hộ vô điều kiện. Tôi biết họ đang có rất nhiều lo âu, bất ổn, tổn thương, nhưng chúng tôi vẫn sẽ đi bên nhau. Cùng trải qua những ngày tháng khó khăn này, chúng tôi cảm nhận rõ hơn tình yêu thương, sự gắn bó và lòng tin dành cho nhau.

Nhân đây, tôi muốn ngỏ một lời đề nghị tha thiết tới dư luận. Tôi hy vọng mọi người hãy đối xử với gia đình của tôi cũng như gia đình của Lương Ngọc An một cách tỉnh trí, công bằng, có trách nhiệm. Họ hoàn toàn không có lỗi gì và đang ở tình trạng rất dễ tổn thương. Hãy để yêu thương, hiểu biết và sự lịch thiệp dẫn đường cho mọi hành động, lời nói của chúng ta.

Được biết, chị đã công bố email của Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội - nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cũng xác nhận là đã viết email đó, chị có hài lòng với phần hồi đáp của ông?

- Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều quen biết tôi từ năm tôi 19 tuổi. Anh cũng là sếp đầu tiên của tôi, là người nhận tôi về làm việc tại Văn nghệ Trẻ khi tôi mới ra trường, lúc đó tờ báo còn chưa thôi nôi. Anh là một nhà thơ tôi rất yêu quý và kính trọng cả về tài năng và nhân cách. Đó cũng là lý do tôi đã tin cậy gọi điện cho anh tâm sự về quyết định này trước khi tôi chính thức công khai.

Thoạt tiên khi nhận được email tôi lại tưởng là tin giả của ai đó. Sau đó nghe nói anh Nguyễn Quang Thiều khẳng định là thật.

Tôi thất vọng về nội dung thư nhưng tôi tránh không nói nhiều về việc này vì thực sự không muốn bị hiểu lầm hay vu cáo là tôi có ý đồ phe phái văn chương hay suy luận khác. Tôi đã và đang hết sức cố gắng để tránh sự phức tạp này. Tôi không đánh đổi danh dự của bản thân và gia đình, máu và nước mắt thống khổ của tôi hơn 20 năm qua vì những lý do như vậy.

Tại sao sau nhiều năm chị mới đưa câu chuyện của mình lên mạng xã hội? Thông điệp cuối cùng của chị là gì?

Tôi đã nghĩ sẽ chôn giấu mãi những năm tháng tột cùng đau đớn này trong im lặng, vì đó là điều cuối cùng và duy nhất tôi có thể làm để gìn giữ sự bình ổn trong cuộc sống của mình và người thân.

Nhưng gần đây, đọc những bình luận tấn công các nạn nhân bị xâm hại tình dục khi họ đứng ra tố cáo, tôi bàng hoàng, đau xót. Những cô gái ấy trẻ dại như tôi của ngày xưa, và nếu đứa con đầu tiên của tôi còn sống đến bây giờ, cháu cũng gần gần tuổi họ. Lúc đó tôi chợt hiểu ra, tệ nạn xâm hại tình dục và tệ nạn tấn công nạn nhân vẫn đang không ngừng săn đuổi những nạn nhân kế tiếp, và sự im lặng cầu an, hèn nhát trước đây của tôi đã góp phần vào việc dung dưỡng tệ nạn đó.

Tôi hy vọng sự lên tiếng của mình có thể khích lệ một nạn nhân nào đó, để họ đừng phải mất đến 23 năm quý giá của cuộc đời sống trong đau khổ dằn vặt như tôi trước đây. Tôi có một con trai 14 tuổi và con gái 6 tuổi. Tôi hy vọng con tôi và con cái của các bà mẹ khác sẽ được lớn lên trong một xã hội văn minh, an toàn hơn.