Hãy nói “không” với sách vi phạm bản quyền

* Là một người hoạt động lâu năm trong ngành xuất bản, vậy xin bà cho biết từ đâu bà có ý tưởng mua bản quyền xuất bản tại Việt Nam cho các cuốn sách văn học nước ngoài?

Bà Nguyễn Thị Thanh Hà: Năm 2004 khi Công ước Bern có hiệu lực tại Việt Nam, trên tinh thần tôn trọng luật pháp Việt Nam và công ước quốc tế mà Việt Nam đã ký, đồng thời để đảm bảo sự phát triển ổn định lâu dài của công ty cũng như các quyền lợi hợp pháp của công ty được bảo hộ, tôi và các cộng sự đã thống nhất lựa chọn việc đàm phán với các đối tác nước ngoài để có được những hợp đồng bản quyền xuất bản tác phẩm tại Việt Nam. Phương châm mà Công ty đặt ra là chỉ in sách văn học dịch có bản quyền.

* Việc vi phạm bản quyền trong xuất bản ở Việt Nam đang nóng lên từng ngày, nó ảnh hưởng mạnh đến quyền lợi của người đọc cũng như các công ty xuất bản chân chính, ý kiến của bà về vấn đề này?

Bà Nguyễn Thị Thanh Hà: Tôi rất mong muốn tất cả các công ty khi xuất bản sách đều có bản quyền hợp pháp, vì đó chính là quyền lợi của tác giả, bạn đọc và quyền lợi của chính công ty. Nếu tất cả các đơn vị đều thực hiện nghiêm túc thì việc mua bán, thương lượng bản quyền sẽ dễ dàng hơn. Chúng ta hãy cùng nói “Không” với sách vi phạm bản quyền.

* Hiện nay việc mua bản quyền sách ở Việt Nam nằm trong tình trạng ‘mạnh ai nấy đi’ dẫn đến tình trạng tranh chấp đẩy giá bản quyền lên rất cao. Theo bà nên có một giải pháp nào đó để giải quyết vấn đề này không?

Bà Nguyễn Thị Thanh Hà: Vấn đề này thể hiện việc làm chưa thực sự chuyên nghiệp của hoạt động xuất bản tại Việt Nam, để giải quyết vấn đề này không hề đơn giản. Theo tôi đòi hỏi phải có một giải pháp đồng bộ từ cơ quan quản lý nhà nước, Hội xuất bản Việt Nam đến các đơn vị xuất bản, có thể thành lập “hiệp hội những đơn vị mua bản quyền” để giao lưu trao đổi kinh nghiệm trong giao dịch bản quyền và cũng có thể từng bước đi đến thống nhất được mức chi phí bản quyền của một số loại sách, tránh các đối tác nước ngoài “làm giá” hoặc ép các đơn vị xuất bản Việt Nam và một điều rất quan trọng là những người làm sách Việt Nam phải tôn trọng nhau vì sự phát triển của ngành xuất bản Việt Nam và xóa bỏ được tình trạng “mua tranh bán cướp” trong khi giao dịch bản quyền.

* Để có được bản quyền những cuốn sách nước ngoài hay thì công ty đã làm gì?

Bà Nguyễn Thị Thanh Hà: Để làm được việc này phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như: uy tín của công ty, tiềm lực về tài chính, kinh nghiệm và khả năng phát hành loại sách này… song một trong những yếu tố quyết định đó là Công ty sách cần phải nắm bắt kịp thời thông tin về những cuốn sách mới, hay và bán chạy trên thế giới; đồng thời phải có đội ngũ làm về bản quyền chuyên nghiệp, có khả năng thẩm định đánh giá tốt nội dung tác phẩm, nắm bắt được nhu cầu bạn đọc Việt Nam; có năng lực đàm phán thuyết phục chủ sở hữu tác phẩm.

* Những cái tên như ‘Đỗ Quyên đỏ’, ‘Nữ hoàng Phong Lan’, ‘Nữ hoàng cuối cùng’, ‘Luật sư và bị cáo’, ‘Những cây cầu ở quận Madison’ đặc biệt gần đây là ‘Rừng Răng - Tay’ được nhắc đến như một hiện tượng của dòng sách mua bản quyền của nước ngoài. Bí quyết của Phương Đông là gì để có được những tác phẩm giá trị như vậy?

Bà Nguyễn Thị Thanh Hà: Tất nhiên để có được những thành công đều phải có những bí quyết riêng, nhưng một trong những “bí quyết” đó là niềm đam mê làm sách, biết trân trọng những tác phẩm và có những cộng tác viên tốt. Đối với cuốn Rừng Răng - Tay mà bạn nhắc đến là do chính tác giả trẻ DiLi giới thiệu cho chúng tôi và tôi rất trân trọng điều này. Bản thân tôi cũng dành nhiều thời gian đọc trên mạng để tìm những tác phẩm hay. Hiện tại công ty chúng tôi có trong tay khá nhiều tác phẩm có giá trị, đã được mua bản quyền của các nhà xuất bản và các tác giả nổi tiếng như nhà xuất bản Random House (Xác chết trôi dạt), nhà xuất bản Kodansha (Trăng du đãng - phần 2), nhà văn Richard Yates (Con đường cách mạng, Lễ diễu hành phục sinh), hay một tác giả đã vô cùng quen thuộc với độc giả Việt Nam là Anchee Min (Nữ hoàng phong lan, Nữ hoàng cuối cùng…). Hy vọng trong thời gian tới sẽ giới thiệu được tới bạn đọc trong cả nước những tác phẩm hay, có giá trị và được in ấn với chất lượng tốt nhất.

* Trước xu thế phát triển mạnh mẽ của các công ty xuất bản chuyên về dòng sách của nước ngoài, Phương Đông có định hướng phát triển như thế nào?

Bà Nguyễn Thị Thanh Hà: Việc xuất bản sách có bản quyền là xu thế tất yếu và bắt buộc của hoạt động xuất bản sách tại Việt Nam cũng như trên thế giới, đứng trước yêu cầu đó trên cơ sở những thành công đã đạt được công ty chúng tôi tập chung khai thác những tác phẩm có giá trị, nội dung đáp ứng được nhu cầu của nhiều đối tượng độc giả và chỉ xuất bản những tác phẩm có bản quyền. Hiện tại ngoài sách nước ngoài như Anh, Pháp, Trung Quốc chúng tôi còn xuất bản rất nhiều sách Văn học trong nước. Phương Đông sẽ làm song song cả 2 mảng văn học này, văn học Việt Nam chúng tôi cũng sẽ kí mua bản quyền của các tác giả trong nước. Mới đây Phương Đông đã mua toàn bộ bản quyền các tác phẩm của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp trong thời gian 5 năm, các tác phẩm của nhà văn DiLi, Nguyễn Đình Tú… Phương Đông cũng in rất nhiều và phát hành với số lượng lớn.

* Xin cảm ơn bà!

Vũ Hải (thực hiện)
Nguồn: Văn học quê nhà