‘Thương lượng với Google không hề đơn giản!’

Chúng tôi đã thực hiện một số cuộc gọi tới các nhà văn, NXB Hà Nội và địa phương, mục đích là để có thông tin về hướng giải quyết vấn đề tác quyền với ‘ông lớn’ Google, nhưng đa số câu trả lời đều là: “Tôi không biết rõ lắm về việc này” hoặc “tôi không quan tâm”.

>> Sự thật về vụ Google mua bản quyền sách VN

Tác giả của ‘Cánh đồng bất tận’ - dù đã xuất bản sách tại nước ngoài và cũng có sách bị số hoá không phép trên trang Book Search của Google thậm chí còn không mảy may để ý tới: “Tôi cũng có nhận được email từ Trung tâm Quyền tác giả văn học Việt Nam thì phải. Nhưng tôi chưa đọc”, nhà văn Nguyễn Ngọc Tư nói.

“Không biết và không quan tâm” - thực tế đó cho thấy dù vụ Thoả thuận Thu xếp với Google có nóng đến mấy, dù hàng nghìn trang sách Việt Nam đang bị số hoá không phép để thu lợi nhuận cho "ông lớn" Google thì rất nhiều các tác giả văn học Việt Nam vẫn “miễn nhiễm” với hai chữ ‘bản quyền’.

Trong khi đó, với cách “Thoả thuận Thu xếp” mà Google áp đặt, nếu các chủ tác quyền không làm gì cả thì nghiễm nhiên bị coi là thành viên của Thoả thuận thu xếp và chấp nhận vô điều kiện các điều khoản có trong Thoả thuận thu xếp, kể cả những điều khoản bất lợi. Trừ trường hợp các chủ tác quyền ký vào mục phản đối Thoả thuận thu xếp thì Thoả thuận này mới vô hiệu, và họ được giữ lại toàn bộ các quyền pháp lý để tiến hành một vụ kiện khác đòi quyền lợi chính đáng.

Thế nhưng trong tình hình hiện nay, số người biết rõ về Thoả thuận thu xếp này để quyết định ký hay không ký, ký phản đối hay ký tham gia chắc chắn là rất ít ỏi. Đồng nghĩa với việc, quyền lợi của các chủ tác quyền Việt Nam đang đứng trước khả năng bị “thả rông” cho Google tự do “thu xếp”.

Ông Trần Đoàn Lâm - Giám đốc NXB Thế giới - đơn vị đã có kinh nghiệm làm việc với Google về vấn đề bản quyền đã chia sẻ với Báo điện tử Tổ quốc xung quanh vụ việc này:

PV: Gần đây ông có theo dõi sự việc Google thoả thuận tiền tác quyền đối với sách Việt Nam bị số hoá không phép trên trang web này không?

Ông Trần Đoàn Lâm: Thực tình là tôi không theo dõi. Tôi cũng có nghe tới nhưng không quan tâm lắm.

PV: Thế ông có biết là NXB Thế giới cũng có khá nhiều sách bị trang web này số hoá thu lợi nhuận không?

Ông Trần Đoàn Lâm: Việc này thì dĩ nhiên tôi biết. NXB chúng tôi đã làm việc với Google về việc đưa sách của NXB Thế giới lên trang Book Search từ lâu rồi và cho đến nay vẫn chưa có kết quả.

PV: Ông có thể nói rõ hơn về việc này?

Ông Trần Đoàn Lâm: Chúng tôi đã thuê 5 chuyên gia cao cấp và một luật sư giỏi có tiếng người Mỹ để tư vấn về bản hợp đồng với Google. Đó là một bản hợp đồng có quá nhiều chi tiết lắt léo, có thể nói là “ma lanh, khôn lỏi” của ông lớn Google, mà nếu không hiểu biết sâu sắc, kỹ càng về luật pháp, về bản quyền thì rất dễ nhận phần thiệt về mình.

Ví như, trong bản hợp đồng có câu “sau khi hết hạn hợp đồng 2 năm, những điều khoản a, b, c vẫn còn có hiệu lực”. Dĩ nhiên, đó là điều không thể chấp nhận được nhưng nếu đọc không kỹ rất dễ bị sập bẫy.

Vị luật sư người Mỹ dặn chúng tôi: các bạn phải hết sức cân nhắc trước khi đặt bút ký.   

Chúng tôi đã đặt ra cho Google  30 câu hỏi yêu cầu họ giải đáp những khúc mắc. Song câu trả lời của họ là “Thật kinh ngạc khi một NXB ở Việt Nam lại có thể đưa ra nhưng câu hỏi khó như vậy”. Và sau đó là im lặng đến tận bây giờ.

PV: Có nghĩa rằng, vụ việc này cho đến nay vẫn chưa có kết quả?

Ông Trần Đoàn Lâm: Đúng thế. Dù mất khá nhiều thời gian, tiền bạc lẫn sự giúp sức nhiệt tình của những chuyên gia hàng đầu. Từ kinh nghiệm của chúng tôi cho thấy làm việc với Google không dễ một chút nào hết.

PV: Vậy theo ông, với “Thoả thuận thu xếp” mà Gooogle đặt ra để thương lượng tiền tác quyền với các tác giả, NXB Việt Nam có sách số hoá trên trang web này, phía Việt Nam nên làm gì?

Ông Trần Đoàn Lâm: Theo tôi, chúng ta không nên vội vàng ký vào cái gọi là Thoả thuận thu xếp đó nếu chưa đọc kỹ và hiểu kỹ càng mọi nội dung của Thoả thuận, cũng như chưa hiểu rõ những quyền lợi hay thiệt hại sẽ phải nhận nếu ký vào Thoả thuận.

Thay vào đó, ta phải làm rõ xem cơ sở pháp lý nào để Google số hoá hàng nghìn trang sách mà không xin phép chủ tác quyền.

Việc này thì không thể để một đơn vị nhỏ như Trung tâm Quyền Tác giả Văn học Việt Nam đảm nhận. Bởi Trung tâm này không đại diện được cho đa số các chủ tác quyền bị Google vi phạm.

Mặt khác, đây không còn dừng lại ở việc vi phạm bản quyền nhỏ lẻ, khu biệt mà mang tính quốc gia, quốc tế. Quyền lợi của hàng nghìn chủ tác quyền Việt Nam bị xâm hại. Vì thế, theo tôi, Cục Bản quyền phải là đơn vị đứng ra giải quyết sự việc, đòi lại lợi ích hợp pháp cho chính công dân Việt Nam.

PV: Xin cảm ơn ông!