Trước thềm Hội nghị Những người viết văn trẻ toàn quốc lần thứ 8: Kiện vì muốn đi, nhưng không được đi

Nay tôi gửi thông tin này tới anh, thành thực cần bày tỏ quan điểm của mình về công việc chung của một  Hội Nghề Nghiệp (Hội nhà văn TP.HCM) đang có bất trắc. Bức thư trả lời này không thỏa đáng, với tư cách của người viết trẻ ở TP.HCM năng động, tôi không thể chấp nhận được và thấy cần đấu tranh cho chính mình và công việc của những cây bút trẻ sau này”

Xin trích một phần trong nội dung khiếu nại của nhà thơ Ngô Thị Hạnh:

“Tôi tên: Ngô Thị Hạnh - Hội viên Hội Nhà văn TP. HồChí Minh, Ủy viên Ban Nhà văn trẻ Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh. 
Tôi xin khiếu nại về việc không có tên trong danh sách Những người viết Trẻ đại diện cho TP. Hồ Chí Minh đi dự Hội Nghị Những người viết văn Trẻ toàn quốc lần 8, theo 3 tiêu chí của đại biểu là, sinh năm 1975 trở đi; trong vòng 5 năm qua phải có tác phẩm được chú ý; có đóng góp với nền văn học ở địa phương. 
Tôi sinh năm 1980; đã xuất bản 5 tác phẩm: “Vang vọng” (2004), “Hòn bi vỡ” (2004), “Ba cô mèocài hoa phượng” (2006), “Rơi ngược”(2006), “Nắng từ những ngón chân”(2010); đã sống và sáng tác văn học tại TP.Hồ Chí Minh được 10 năm (từ năm2001).
Từ khi được kết nạp trở thành Hội viên Hội Nhà văn TP.Hồ Chí Minh năm 2007 đến nay, tôi hoạt động Hội nhiệt tình, sôi nổi về cả chuyên môn và phong trào. Về chuyên môn, tác phẩm của tôi được chọn đăng hầu hếtở các tuyển tập in chung của Hội từ năm 2007 đến nay. Về phong trào, cả ba lầ nHội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị Nhà văn Trẻ tôi đều tham gia tíchcực với vai trò người của ban tổ chức, tham gia đầy đủ các Ngày thơ Việt Nam tổ chức tại TP.Hồ Chí Minh từ năm 2007 đến nay.
Với tư cách là Ủy viên Ban Nhà văn Trẻ Hội Nhà văn TP.Hồ Chí Minh, tôi xin đề cử những người xứng đáng ở thành phố đi dự hội nghị nà y như: Nguyễn Vĩnh Nguyên, Trần Thị Hồng Hạnh, Trần Lê Sơn Ý, Thục Linh… cũng là những người chưa có tên trong danh sách do Hội nhà văn TP. HCM đề cử. 
Tôi đề nghị Ban chấp hành Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh trả lời bằng văn bản về Thư khiếu nại này”.

Thư khiếu nại của Ngô Thị Hạnh (trái)
và công văn trả lời của Hội Nhà văn TP.HCM

Và đây là trả lời của Hội nhà văn TP HCM:

“Kính gửi: Chị Ngô Thị Hạnh
Ban Chấp hành Hội Nhà văn TP.Hồ Chí Minh đã nhận được thư khiếu nại của chị về việc không có tên trong danh sách và đề xuất các đại biểu tham dự Hội nghị những người viết văn Trẻ toàn quốc lần thứ 8 của Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức.
Trước hết, chúng tôi hoan nghênh những ý kiến đóng góp của chị và xin được nói rõ: Việc giới thiệu cáccây viết trẻ của Thành phố tham dự Hội nghị những người viết văn Trẻ toàn quốc đã được BCH Hội thực hiện nghiêm túc theo đúng hướng dẫn của Hội Nhà văn Việt Nam.
Chúng tôi cũng biết lực lượng viết văn trẻ của TP.Hồ Chí Minh rất hùng hậu, nhiều cây bút trẻ xứng đáng được tham dự Hội nghị nhưng vì số lượng có hạn nên không thể giới thiệu hết được. Mong chị thông cảm. 
Chúc chị có nhiều sáng tác hay hơn nữa trong thời gian tới”.

Trên thực tế, Ngô Thị Hạnh là cái tên quen thuộc trong giới văn chương ở TP HCM. Chị nổi danh từ lúc còn là sinh viên của trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn. Ra trường, chị làm biên tập viên chuyên mảng sách cho các nhà xuất bản khác nhau. Vẫn làm thơ và tham gia tốt vào các phong trào văn chương do Hội Nhà văn TP HCM khởi xướng. PV Chuyên đề ANTG đã có cuộc trao đổi cùng nhà thơ Ngô Thị Hạnh xung quanh thư khiếu nại này.

@ Điều nào khiến chị cảm thấy bất hợp lý nhất trong bản đề cử này?
Ngô Thị Hạnh: Bản đề cử này theo cá nhân tôi là chưa thỏa đáng hai yếu tố quan trọng đó là chuyên nghiệp và mang tính địa phương. Bởi xét về tính địa phương thì danh sách này chưa hợp lý, vì tính theo Hội viên Hội Nhà văn TP.HCM chỉ có 3 Hội viên (Vũ Đình Giang, Lê Thùy Vân, Trương Anh Quốc) trong 15 đại biểu, xét về đóng góp chuyên môn cho thành phố thì họ chưa thật sự tiêu biểu. Những người như nhà văn Nguyễn Vĩnh Nguyên, nhà văn Trần Thị Hồng Hạnh, nhà thơ Lê Thiếu Nhơn, nhà thơ Trần Lê Sơn Ý… thuyết phục hơn thì lại không có tên trong danh sách đề cử.

@ Tôi có trao đổi với một đại diện của hội nhà văn TP HCM. Vị đại diện này cũng là một nhà thơ nổi tiếng, theo anh thì việc chọn lựa đại biểu đi tham dự Hội nghị nằm ngoài tầm với của Hội nhà văn TP HCM, quan điểm của chị về vấn đề này như thế nào?
Ngô Thị Hạnh: Tiêu chí về danh sách đại biểu của Ban tổ chức Hội nghị những người viết văn trẻ lần 8 này theo tôi là rất rõ ràng và minh bạch, và tất nhiên là Ban tổ chức tôn trọng đề cử của từng địa phương trong đó có TP.HCM. Vì vậy, việc đề cử này thuộc quyền của Hội nhà văn TP.Hồ Chí Minh, mà ý cho việc này không nằm ngoài nhiệm vụ của Ban nhà văn trẻ và Ban chấp hành, không có gì là ngoài tầm với hết. Danh sách đề cử của Hội Nhà văn tại địa phương không những được Ban tổ chức tôn trọng mà còn được đơn vị cấp cao hơn ủng hộ. Nếu danh sách này được cân nhắc, thể hiện được nội lực sáng tác trẻ của thành phố thì rất hoan nghênh, và sẽ không có chuyện đáng tiếc này. 

@ Việc đì đùng liên quan đến giới văn nghệ sĩ kéo dài từ Hội nghị những người viết vănTtrẻ TP. HCM cho đến Hội nghị viết văn Trẻ toàn quốc, dễ làm cho dư luận có cái nhìn băn khoăn về giới làm văn nghệ tại TP HCM. Ý kiến riêng của chị về vấn đề này ra sao?
Ngô Thị Hạnh: Không thể vì sợ hàng xóm cười mà không tranh luận lớn tiếng để những thành viên trong gia đình trưởng thành và đối xử với nhau tốt đẹp hơn. Tôi làm việc này dựa trên tinh thần xây dựng tập thể, và không đồng tình với tình trạng “liệt kháng”, “cha chung không ai khóc” trong giới cầm bút. Với trách nhiệm của một Hội viên Hội Nhà văn TP.Hồ Chí Minh, không cho phép tôi “chìm xuống” trong im lặng. Tôi đưa Thư khiếu nại này cũng nằm trong khuôn khổ điều lệ Hội nghề nghiệp (Nhà Văn) cho phép. Tôi vốn sống rất tình cảm và thận trọng để không làm tổn thương người khác, tuy nhiên, đã từng xem Hội nhà văn TP.HCM như gia đình mình, tôi buộc phải lên tiếng để bảo vệ mình và bạn văn. Nếu tôi không bảo vệ được mình, thì cũng bất lực trước những bất công của người khác. 

@ Câu hỏi cuối là, giả như, nếu chị có được một suất tham dự Hội nghị những người viết văn trẻ toàn quốc lần này, thì chị có khiếu nại cho những người khác mà theo chị là rất xứng đáng hay không?
Ngô Thị Hạnh: Tôi nghĩ là ngược lại, nếu tôi không có tên trong danh sách này nhưng được thuyết phục từ trước là “số lượng có hạn” để dành xuất cho các bạn trẻ hơn thì tôi sẵn sàng không đi, để người trẻ khác đi nhưng người đó phải xứng đáng. Người đại diện cho văn học Thành phố đi dự Hội nghị Những người viết trẻ toàn quốc không chỉ là người có 1 tác phẩm văn học mà còn là người nắm được tình hình văn học của địa phương mình, yêu nghề và hiểu bạn nghề ở các tỉnh khác. 
Trường hợp nếu có tên tôi trong danh sách, thì tôi không có lý do cá nhân để gửi Thư khiếu nại cho công việc chung như hiện nay. Nói thật, nếu chỉ vì cá nhân tôi, thì tôi sẽ không làm ầm ĩ như hiện nay, tôi sẽ đóng cửa ở nhà ngồi viết tác phẩm và dùng thời gian để kiếm tiền như một số người thích an nhàn.

Ý kiến người trong cuộc
Trao đổi với tác giả bài viết qua điện thoại chiều 21-8, Nhà phê bình Lê Quang Trang, Chủ tịch Hội nhà Văn TP HCM cho biết. Số người được đề cử và tham dự là có giới hạn. Đâu phải ai không được mời tham dự cũng khiếu nại này kia đâu. Quan điểm của Hội đã được trả lời rõ ràng trong công văn gửi Ngô Thị Hạnh lẫn một số báo.
“Chúng tôi đã thực hiện nghiêm túc việc chọn lựa từ 58 đại biểu tham dự Hội nghị Những người viết văn Trẻ TPHCM lần III tổ chức cuối tháng 5-2011 vừa qua để có được 10 đại biểu xứng đáng tham dự Hội nghị toàn quốc. Thậm chí, khi đề cử, chúng tôi còn trực tiếp hỏi tác giả xem họ có thể ra Hà Nội tham dự được không, vì số lượng có hạn, nếu không đi được phải báo lại ngay để cử người khác. Có người được đề cử lại đưa ra mong muốn: “các anh cứ để tên em trong danh sách đại biểu cho… oai, còn em rất bận, không thể tham dự được”, thì chúng tôi đã từ chối ngay đề nghị này. Chúng tôi cũng thống nhất quan điểm là không chọn lựa những người thiếu tinh thần xây dựng, thiếu thiện chí với những hoạt động của Hội Nhà văn TPHCM nói riêng cũng như hoạt động văn chương nói chung”, nhà phê bình Lê Quang Trang nói.

Một nhà thơ đảm nhiệm vị trí quan trọng trong Hội nhà văn TP HCM, đề nghị không nêu tên vì theo anh thì anh chỉ xuất hiện khi trả lời về tác phẩm, chứ không muốn bàn về chuyện ngoài lề văn chương. Nhà thơ này cho biết, việc xét duyệt các đại biểu tham dự Hội nghị những người viết văn trẻ toàn quốc nằm ngoài tầm với của Hội Nhà văn TP HCM.

Có những đại biểu mà nhà thơ Ngô Thị Hạnh cho rằng xác đáng thì anh đều có gọi điện thoại và cất tiếng mời. Tuy nhiên, vì nhiều lý do khác nhau, nên các nhà  văn, nhà thơ này đã từ chối. Có nhà thơ nữ bận không đi vì vừa làm mẹ, phải ở nhà chăm sóc cho con. Nhà văn khác thì đang sửa nhà… Thậm chí, một nhà văn trẻ nổi danh phải từ chối vì ngày diễn ra Hội nghị Nhà văn trẻ Toàn quốc anh phải tham dự ngày kỷ niệm của Nhà xuất bản nơi anh đang công tác.

Nhà văn Bích Ngân từ chối trả lời phóng viên với lý do “Chị không được tham khảo gì về bản danh sách này. Mọi chuyện do nhà thơ Phan Hoàng và Ban thường trực Hội nhà văn TP HCM quyết định toàn bộ. Chị cũng đã chia sẻ vớ Ngô Thị Hạnh về vấn đề này”. Điều này khá bất ngờ, vì nhà văn Bích Ngân hiện là Ủy viên Ban chấp hành của Hội nhà văn TP HCM.

Chúng tôi không có bình luận gì cho sự ầm ĩ này của giới văn chương TP HCM. Nhưng thiết nghĩ, người cầm bút thì tác phẩm quan trọng hơn những gì ngoài lề trang viết…


Nhà thơ Lê Thiếu Nhơn: Đã tham dự ba lần Hội nghị những người viết văn trẻ toàn quốc, tôi cho rằng cuộc gặp gỡ này phải đặt tiêu chí chất lượng lên cao hơn nữa. Ngô Thị Hạnh là một gương mặt thơ nữ tiêu biểu trong thế hệ sinh ra và lớn lên sau năm 1975 tại TPHCM. Ngoài tài năng cá nhân, Ngô Thị Hạnh rất năng nổ trong hoạt động phong trào. Nói một cách công bằng, khoảng dăm năm trở lại đây, chính Ngô Thị Hạnh góp phần không nhỏ cho không khí văn học trẻ phía Nam ngày càng sôi động. Vì vậy, dù bất cứ lý do gì, Hội nhà văn TPHCM không giới thiệu Ngô Thị Hạnh đến với Hội nghị những người viết văn trẻ toàn quốc sắp diễn ra vào tháng 9-2011 cũng là một điều khó hiểu đến mức buồn cười. Ngoài Vũ Đình Giang, trong số 15 đề cử mà Hội nhà văn TPHCM đưa ra, không ai có thể so được với Ngô Thị Hạnh về sức ảnh hưởng đối với công chúng văn chương!