Thơm nồng xôi đỗ đen mùa gặt

Khi chim én ríu rít chao liệng trên cánh đồng báo hiệu mùa gặt đã về, đó cũng là lúc người dân quê tôi bắt đầu chuẩn bị những công cụ lao động bước vào những ngày thu hoạch mới.

Nhà nào cũng lỉnh kỉnh đồ đạc mang ra đồng. Nào máy tuốt, tải, thúng… và trên những đôi quang gánh trĩu nặng, mùi thơm dẻo của nồi xôi đỗ đen tỏa ra phảng phất khắp đường làng. Mùi thơm đặc trưng cho ngày gặt trên những cánh đồng quê tôi, cái mùi thơm lấn át cả làn sương buổi sớm. 

Năm nào cũng vậy, bước vào ngày gặt mẹ tôi lại chuẩn bị sẵn gạo nếp, đỗ đen nấu làm đồ ăn sáng hoặc ăn vào giờ giải lao cho gia đình. Với tôi, bát xôi đỗ đen gắn với những buổi ra đồng của mẹ, giọt mồ hôi mặn chát rơi xuống từ trán cha và cả những bông lúa chín vàng nặng hạt.

Ngày còn bé tôi thường theo cha mẹ ra đồng khi còn ướt sương. Ngửi mùi xôi đỗ đen thơm lừng ở đầu ruộng mà trong bụng chỉ mong đến giờ nghỉ giải lao và chờ đợi câu nói của mẹ: “Nghỉ tay đi con, mang nồi xôi ra đây cả nhà ăn”. Kỷ niệm cả gia đình ngồi quanh nồi xôi đỗ đen bên những gồi lúa chín cùng câu chuyện mùa vụ luôn là kỷ niệm riêng với tuổi thơ mà tôi đã đi qua.

Nồi xôi đỗ đen ngày gặt với người dân quê tôi quen thuộc lắm, nhiều gia đình ăn xôi đỗ đen tại ruộng thay cả bữa trưa, tranh thủ thời gian gặt lúa sao cho kịp thời vụ.

Là món dễ ăn, không ngấy, no lâu rất phù hợp những ngày lao động vất vả, xôi đỗ đen ăn ngon nhất khi nóng. Vì thế mỗi khi mang ra đồng mẹ thưởng ủ kín nồi rồi đặt trên những tấm vải dày để lúc ăn nồi xôi vẫn bốc hơi thơm dẻo.

Những ngày gặt lúa vội tránh mưa bão ngoài đồng, mẹ thường giao tôi nhiệm vụ nấu xôi, công thức đơn giản để tôi tự hào về sự đảm đang của mình. Những hạt đỗ đen tròn đều được cho vào luộc chín, gạo cho vào ngâm rồi xóc đều với chút muối. Vớt gạo và đậu để ráo rồi trộn lẫn nhau, xôi đỗ đen đẹp và ngon hơn khi đun bằng nước luộc đỗ.

Bước vào mùa gặt, sự tất bật của tiếng máy tuốt lúa, tiếng sột soạt lưỡi liềm không làm giảm đi tiếng cười nói, hỏi han của những bác nông dân trên đồng. Họ vẫn mời nhau chén nước, nắm xôi đỗ đen mỗi lúc giải lao. Giọt mồ hôi lăn vội rơi xuống bát xôi khiến vị xôi ấy ngon hơn trước bao nỗi nhọc nhằn, vất vả…