Không phải tự nhiên mà lời từ chối giải thưởng của nhà văn John le Carré lại được dư luận quan tâm đến vậy. Trước những thắc mắc đến kinh ngạc hay khó hiểu, ông điềm nhiên cho rằng: “Tôi vô cùng hãnh diện khi được lọt vào danh sách rút gọn của giải Man Booker International. Tuy nhiên, tôi xin được rút tên khỏi nó vì không muốn tranh đua gì ở các giải văn chương”. Nhìn lại lịch sử văn chương và những lần vinh danh các tài năng thì chuyện từ chối các giải thưởng đỉnh cao như: Erik Axel Karlfeldt (xin rút khỏi đề cử Nobel 1912); Boris Leonidovich Pasternak (từ chối giải trong mười năm liền); Jean-Paul Sartre (từ chối nhận giải Nobel 1964)… đã thành một cách hành xử văn chương không mới. Tuy nhiên, đánh giá về quyết định đó và nhìn nhận sự “tự thức” này như thế nào thì lại là cả một vấn đề rất đáng để bàn luận.

Nhà văn Khuất Quang Thuỵ là người tham gia chấm nhiều giải thưởng văn chương, trong đó có giải của Quân đội và Hội Nhà văn Việt Nam được đề cập ở bài kỳ trước. Để hiểu thêm về công việc người cầm cân nảy mực, phóng viên đã có cuộc phỏng vấn nhà văn.

Không biết có phải là sự ngẫu nhiên không, nhưng nhiều giải thưởng văn học vài năm trở lại đây tác giả miền Nam thường không gặt hái được kết quả cao.

Năm 2012 tôi xuất bản tập thơ Đi tìm đi giấc mơ (NXB Hội Nhà Văn). Nhiều bạn thơ khi đọc xong có nhắc gửi dự thi giải thưởng hàng năm của hội, tôi cảm ơn. Tôi đã không gửi dự thi vì tôi không đủ niềm tin vào cuộc thi.

Nói tới giải thưởng văn học hàng năm, có thể kể ra ba “chân kiềng”: giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam, giải của Hội Nhà văn Hà Nội và Hội Nhà văn TP.HCM. Thế nhưng không phải cứ đoạt giải của một trong ba hội này là trở thành tác phẩm xuất sắc nhất trong năm. Ngược lại, trong các năm gần đây, người yêu văn chương có vẻ thờ ơ với giải thưởng có tính “chuyên môn cao” của các hội này.