'Các nước đều mong muốn hợp tác với hải quân Việt Nam'

- Trong cuộc hội đàm với tướng Sergei Shoigu, hai bên đã đề cập tới việc đẩy mạnh hợp tác hải quân sắp tới như thế nào, thưa Bộ trưởng?

- Sắp tới, chúng ta sẽ tập trung vào mấy việc cụ thể. Ví dụ các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật, tàu thuyền... của ta chủ yếu là của Liên Xô viện trợ trước đây để lại; mua sắm mới và đóng mới cũng từ công nghệ của Nga, bây giờ để khai thác và sử dụng cho có hiệu quả thì rất cần hợp tác với Nga. Phía Nga sẵn sàng đào tạo cho chúng ta cán bộ chỉ huy tham mưu của hải quân, chuyên môn kỹ thuật, thủy thủ, kíp tàu ngầm, bảo dưỡng kỹ thuật tàu hải quân...

Việt Nam cũng sẽ nghiên cứu đơn giản hóa thủ tục cho tàu hải quân Nga khi ghé thăm hoặc làm dịch vụ hậu cần kỹ thuật ở cảng của Việt Nam được nhanh chóng thuận tiện, thể hiện đúng tinh thần hợp tác chiến lược tin cậy của hai bên.

Theo Bộ trưởng Phùng Quang Thanh, sắp tới sẽ có cảng sửa chữa đóng tàu của Nga ở Cam Ranh. Ảnh: Nguyễn Hưng.

- Việc mở cảng sửa chữa đóng tàu của Nga ở Cam Ranh được đề cập ra sao?

- Việt Nam đã cho phép làm, giao cho Tổng công ty Tân Cảng thuộc Quân chủng Hải quân Việt Nam chủ trì và có tham gia liên doanh với Tập đoàn dầu khí Việt Nam, cụ thể là liên doanh Vietsovpetro góp vốn. Ta làm chủ và chi phối, điều hành, quản lý, chủ quyền là của Việt Nam. Công ty này chỉ góp vốn vào xây dựng cơ sở để đóng mới, sửa chữa tàu thuyền và các giàn khoan, dịch vụ của dầu khí cho tàu của nước ngoài, như: sửa chữa tàu, tiếp dầu, tiếp nước, lương thực thực phẩm, cho thủy thủ lên bờ ở Nha Trang tham quan nghỉ ngơi sau chuyến đi dài trên biển.

Ta làm dịch vụ tại khu vực vịnh Cam Ranh. Vịnh Cam Ranh chia 3 khu vực: thứ nhất là dành riêng cho hải quân, không cho tàu bè ra vào, căn cứ tàu ngầm, mặt nước quân sự. Thứ hai là khu vực quy hoạch chuyên môn làm dịch vụ hậu cần kỹ thuật dành cho tàu các nước, do Tân Cảng chủ trì, quản lý điều hành, chủ quyền thuộc Việt Nam, không ảnh hưởng gì lớn đến hoạt động quân sự. Thứ ba, khu vực hoàn toàn dân sự là cảng Ba Ngòi, hiện có cảng của Vinashin đóng mới tàu thuyền, ta đã cho tàu quân sự Mỹ vào làm dịch vụ mà gần đây nguyên Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta đã được vào thăm khu vực đó.

- Sau chuyến thăm vịnh Cam Ranh, Bộ trưởng Quốc phòng Nga nhận xét gì về vị trí chiến lược của địa điểm này?

- Các nước Nhật, Pháp, Mỹ, Nga từng đóng quân ở đây. Họ hiểu rõ vị trí chiến lược của cảng Cam Ranh - là vịnh nước sâu, kín gió, gần đường hàng hải quốc tế, tàu bè ra vào tránh trú bão, nghỉ ngơi, làm dịch vụ hậu cần kỹ thuật tốt. Tuy nhiên, quan điểm của Việt Nam là không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự ở Việt Nam. Thế nhưng nếu chỉ dành cho quân sự thì rất lãng phí. Vì thế ta đã quy hoạch ra ba khu vực như đã nói ở trên. Nếu được làm dịch vụ hậu cần kỹ thuật thì rất thuận lợi cho tàu bè của Nga.

Bộ trưởng Sergei Shoigu rất hoan nghênh khi tàu của Nga được vào làm dịch vụ hậu cần kỹ thuật ở Cam Ranh. Quan điểm của ta là làm dịch vụ này cho tất cả các nước chứ không riêng gì Nga.

- Việc mua bán vũ khí sẽ được triển khai như thế nào sau hội đàm?

- Việc này tôi không thể nói cụ thể. Song, Việt Nam và Nga vốn có hợp tác về trang bị vũ khí để hiện đại hóa quân chủng hải quân. Ngoài ra, cả 6 binh chủng của chúng ta đều mua các trang thiết bị, vũ khí của Liên bang Nga vì đây là đối tác chiến lược tin cậy, vũ khí sử dụng có hiệu quả từ trước đến nay, giá cả cũng phải chăng.

- Việc nói nhiều tới hợp tác hải quân có liên quan gì tới bối cảnh tranh chấp biển Đông hiện nay?

- Trong chuyến thăm này, Nga không đề cập đến vấn đề tranh chấp biển Đông. Việc đối thoại lần này là bình thường vì hiện các nước đều mong muốn hợp tác với hải quân Việt Nam chứ không chỉ có Nga. Hải quân Việt Nam, Trung Quốc đã có tuần tra chung trên vịnh Bắc Bộ nhiều năm. Ta cũng đã tiến hành việc này với Campuchia, Thái Lan, Malaysia và sắp tới với là Indonesia. Nga là đối tác truyền thống của Việt Nam, họ quan tâm đến khu vực này vì nó nằm trên tuyến hàng hải thường đi qua. Phía bạn muốn ghé lại làm dịch vụ, nghỉ ngơi... là điều rất bình thường.

Đại tướng Phùng Quang Thanh và Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu trò chuyện sau cuộc hội đàm. Ảnh: Nguyễn Hưng.

- Quá trình hợp tác đào tạo sĩ quan trẻ mà phía Nga giúp Việt Nam thời gian qua đạt những kết quả gì?

- Chúng ta đã gửi sang Nga khoảng trên 500 sĩ quan bằng các con đường hợp đồng kinh tế, hợp đồng ưu đãi, miễn phí hoàn toàn. Mỗi năm có hơn 100 suất miễn phí đào tạo dài hạn từ chỉ huy tham mưu đến công binh chủng, văn học nghệ thuật... Trong thời gian tới, hai bên sẽ bàn đến chiến tranh thông tin, một vấn đề rất quan trọng hiện nay. Việt Nam sẽ lựa chọn người có năng lực để gửi sang Nga đào tạo.

Nguyễn Hưng ghi