Phim ngắn đừng quẩn quanh trong tổ

François Serre - giảng viên âm thanh Trường Lisa (Trường Âm thanh và hình ảnh Angoulême của Pháp), người đại diện của liên hoan phim (LHP) ngắn quốc tế hàng đầu thế giới Clermont Ferrand (Pháp) - tỏ ra rất sốt ruột: “Mỗi năm chỉ có hai phim của Việt Nam tham dự LHP Clermont Ferrand. Trong khi sự kiện thu hút khoảng 100.000 người, với số lượng phim tham gia lên đến trên 7.000 phim/năm. Có nước như Cuba gửi tới 100 phim mỗi năm”.

* Theo ông, đâu là những điều đáng lưu ý trên con đường tới các LHP, chạm vào các giải thưởng lớn về phim ngắn?

- Tôi đã được coi những bộ phim ngắn của Việt Nam rất thú vị, sinh viên của tôi ngạc nhiên về ý tưởng và suy nghĩ sâu sắc của các bạn, song các bạn chưa tính đến việc vượt qua biên giới Việt Nam mà chỉ quẩn quanh trong “tổ” mà thôi. Các LHP có càng nhiều sinh viên tham dự sẽ càng thú vị hơn, cho khán giả biết đến những vấn đề đang xảy ra trong xã hội của các bạn.

Nếu ngại đi một mình, nếu thiếu sự hỗ trợ của trường học, các sinh viên có thể nhớ lại câu chuyện của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên với phim ngắn Cuốc xe đêm hơn 10 năm trước. Khi anh mạnh dạn mang phim này tới LHP Clermont Ferrand, giám đốc LHP là ông Christian Denier đã đề nghị anh gửi phim đi dự LHP Cannes. Kết quả, phim đầu tay của Chuyên đã có giải thưởng tại LHP Cannes 2000. Ðó có thể là một cách mở cánh cửa nhỏ để bước vào cánh cửa lớn hơn, cơ hội lớn hơn.

Chưa kể như ở LHP Clermont Ferrand luôn có chợ phim ngắn quy mô lớn với rất nhiều nhà sản xuất, những thành viên của các LHP tìm kiếm những gương mặt mới, những đài truyền hình tìm kiếm phim hay để chiếu trên kênh của họ...

* Có rất nhiều sinh viên ở đây đã hỏi thẳng ông về điểm yếu và điểm mạnh trong phim ngắn của họ. Góp ý của ông là gì?

- Các sinh viên Việt Nam luôn có ý tưởng tốt song lại chưa thể làm một tác phẩm hoàn chỉnh. Thật sự, phần lớn tôi thấy phim Việt xa rời với các giải thưởng không phải do vấn đề tư tưởng, tay nghề đạo diễn mà lại thiếu hoàn hảo ở khâu hậu kỳ như âm thanh... Sở dĩ phim Thông điệp nhỏ của Ðào Minh Nguyệt đoạt giải LHP tài liệu về môi trường của châu Âu (Tuổi Trẻ ngày 13-11-2011) dựa một phần vào cách em ấy diễn tả tốt mọi ý tưởng qua âm thanh.

Ngoài ra, người làm phim hiện nay quá quan tâm đến việc kể một câu chuyện để ai cũng hiểu, kết cấu phim rất truyền thống (thắt nút, cao trào, mở nút), trong khi phim ngắn không phải là một công thức, có khi chỉ là một cảm xúc, một ý tưởng rất lạ. Năm 2009, Trung Quốc có phim đoạt giải mang tên Séance familiale, chỉ có 8-9 phân cảnh, phim không có thoại, đơn giản kể về một cặp vợ chồng... ăn sáng. Nhưng đối với người Pháp nó lại là một câu chuyện lạ.

Có một sự đấu tranh giữa những gì các bạn Việt Nam muốn làm và những gì phải học và áp dụng.

Một sinh viên tại Hà Nội vừa “chất vấn” tôi, sợ rằng chúng tôi không hiểu gì về Việt Nam, không giúp được gì, vì các bạn đang phải tự làm nhiều thứ, vấp phải các vấn đề kinh tế, điều kiện kỹ thuật... Nói thật, bạn phải thích ứng trong điều kiện mình có. Tôi biết có những thước phim được quay bằng iPhone hoặc sử dụng Canon 5D Mac 2...Nhưng điều quan trọng nhất phải làm là viết tốt kịch bản, sở hữu một ý tưởng thật tốt. Càng lúc càng khó làm thế nào để có một câu chuyện hay trong một thời đại phim ảnh phát triển.