Người đưa lông gà lên tranh

Trong căn gác nhỏ chỉ chừng 12 m2 mượn tạm của người em trai ở phố cổ Hội An (Quảng Nam), chỉ có chút ánh sáng lọt qua ô cửa, ông Đinh Thông (nghệ danh là Đinh Ngọc Đạt) tỉ mẩn gắn từng lông gà lên bức tranh về con phố nhỏ của phố cổ. Người nghệ sĩ ở tuổi 53 cho biết đã gắn mình với những tác phẩm tranh lông gà từ năm 18 tuổi.

Ông Đạt bên tác phẩm "Thiếu nữ Hội An" trong căn gác nhỏ của mình. Ảnh: Nguyễn Đông

Khi còn là học sinh lớp 12 trường Trần Quý Cáp (Hội An), trăn trở với suy nghĩ tìm món quà độc đáo tặng bạn bè cuối cấp, ông đã xếp những chiếc lông gà thành tranh. Ngày đó, ông phải dùng keo nấu bằng bột sắn để dán. Giấy nền cũng tạm bợ. Các bức tranh sau khi hoàn thành tuy có nét mộc mạc tự nhiên nhưng không được bảo quản nên được một thời gian là bong tróc.

"Chính chất liệu lạ cùng ý nghĩ du khách sẽ có thêm kỷ vật khi đến với Hội An nên tôi dành tâm trí để làm tranh lông gà", ông Đạt tâm sự và cho biết dần cải tiến bằng việc dùng keo trong, mua giấy tốt và bỏ tranh vào khung kính. Khách ghé xem tranh rồi mê. Có bức bán được 5 triệu đồng, ông Đạt nói với vợ: "Vậy là nhà mình sống được với nghề rồi!".

Quy trình làm tranh lông gà khá công phu. Đầu tiên ông phải liên hệ mối cắt lông gà khi còn sống để lông được thẳng mượt, sau đó sẽ phơi khô và tỉ mỉ gắn vào những bìa giấy đã được định hình từ trước. ​Một bức tranh ông có thể hoàn thiện trong hai ngày ròng. Có bức mất cả tuần nhưng nhìn mãi vẫn chưa ưng ý, ông lại tháo ra làm lại.

"Tranh của tôi luôn độc bản và mang đậm sự sáng tạo theo cảm hứng, làm hàng nghìn bức nhưng không bức nào giống nhau", ông chia sẻ và cho biết ngoài chất liệu lạ, gam màu trầm ấm, những bức tranh sau khi được bỏ trong khung kính có tuổi thọ hàng chục năm.

Ông Đạt tỉ mỉ sáng tác những bức tranh bằng chất liệu... lông gà. Ảnh: Nguyễn Đông

Thừa nhận mình chưa trải qua bất kỳ trường lớp nào về nghệ thuật, ông Đạt bảo bí quyết làm tranh đều do tự học. Chưa hài lòng với công đoạn nào, ông lại tìm đến sách để biết cách tạo hình, bố cục... "Tôi không quá quan trọng ở đề tài, bởi tôi luôn bắt đầu bằng những gì bình dị, gần gũi như phong cảnh ở Hội An, chân dung những con người ở phố cổ. Kỹ thuật cũng không có gì quá cao siêu, nhưng quan trọng nhất đó chính là ở sự sáng tạo", ông nói.

Chỉ lên bức tranh về cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn được làm cách nay hơn 10 năm, ông Đạt nói rằng đã nhiều người trả giá vài chục triệu đồng nhưng ông không bán mà quyết giữ làm kỷ niệm. Bức tranh hài hòa khi ông chọn những đốm hoa trên lông gà để tạo thành hạt mưa xung quanh chân dung nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đeo tròng kính to đặc trưng. "Tôi chọn chân dung cố nhạc sĩ ở độ tuổi ngoài 30, để thấy khuôn mặt đầy đặn cùng nét phong trần. Khung cảnh như trong bài Diễm xưa vậy", ông nói.

Hơn nửa đời gắn mình với tranh lông gà, ông Đạt cũng chỉ dám mở triển lãm đúng 2 lần cách đây đã mười năm. Bởi mỗi lần mở triển lãm khá tốn kém, trong khi người nghệ sĩ nghèo vẫn còn nặng gánh áo cơm. Hai vợ chồng tích góp cất được căn nhà ở số 207 Cửa Đại làm nơi bày bán tranh lông gà nhưng vẫn nghèo, phần vì nằm ngoài phố cổ, ít du khách lại qua, phần vì nhiều tác phẩm khách trả được giá nhưng hai vợ chồng thấy tiếc nên giữ lại làm kỷ niệm.

Căn nhà nhỏ đành treo biển rao bán, lấy tiền trả nợ. Nhiều khi nhà hết gạo, không có tiền cho con đi học, ông Đạt lang thang làm đủ nghề, từ bán sách dạo đến dạy kèm tiếng Anh bằng vốn tự học, hay xin đi làm lễ tân cho khách sạn... "Những lúc chật vật với cuộc sống nhất, tôi chưa một ngày từ bỏ ý định sáng tác tranh bằng lông gà", ông bộc bạch.

Nhờ đôi tay tài hoa và sự sáng tạo, ông Đạt đã tạo ra hơn 1.000 bức tranh bằng lông gà để quảng bá hình ảnh phố cổ Hội An. Ảnh: Nguyễn Đông

Đôi mắt không rời những tác phẩm, ông Đạt nói rằng nhiều khi ông buồn vì chưa tìm được người nối nghiệp. 3 người con của ông đều không mấy mặn mà với cái nghề ông quyết dành cả đời mình chinh phục. "Tôi dự định sẽ làm một tác phẩm bằng tranh lông gà với khổ lớn, kết hợp được những di sản của Việt Nam để đăng ký kỷ lục Guinness với hy vọng sự độc, lạ sẽ tạo được dấu ấn, giúp quảng bá thêm hình ảnh của Việt Nam ra thế giới", ông quả quyết.

Điều người nghệ sĩ trăn trở nhất là dù làm tờ trình lên UBND TP Hội An 2 năm nay về việc xin một phòng trưng bày ngay trong khu đi bộ của phố cổ, để thêm một điểm đến cho du khách cũng như giúp quảng bá thêm về bức tranh lông gà đậm hồn phố cổ ra bạn bè quốc tế, nhưng đến giờ vẫn chưa nhận được hồi âm...

Trao đổi với VnExpress, ông Võ Phùng, Giám đốc Trung tâm văn hóa thể thao Hội An, nhận xét tranh lông gà của ông Đinh Ngọc Đạt là một phát hiện và sáng tạo rất độc đáo. “Tay nghề của anh Đạt rất cao, nhờ đó tạo được những bức tranh đậm tính nghệ thuật và tinh xảo trong từng nét ghép lông gà”, ông Phùng nói.

Ông Phùng chia sẻ, ông Đạt khá khiêm tốn trong việc giao tiếp với bên ngoài để tìm kiếm đối tác phát triển tranh lông gà. Nhiều bức tranh khách trả được giá nhưng vì tiếc công sáng tạo nên ông ấy để lại. Riêng việc ông Đạt xin một khu trưng bày tác phẩm trong phố cổ, ông Phùng nói việc này thuộc thẩm quyền của UBND TP Hội An.