'Báu vật' thiên nhiên Việt Nam trượt Di sản thế giới

Vườn quốc gia Cát Tiên của Việt Nam sẽ không được đưa vào danh sách đề cử "Các di sản thiên nhiên thế giới mới" được xem xét tại kỳ họp lần thứ 37 của UNESCO (tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa của Liên Hợp Quốc) tại Phnom Penh (Campuchia) trong tháng 6 này.

Theo đánh giá của Liên minh Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN), cơ quan có tiếng nói gần như quyết định để UNESCO ra tuyên bố cuối cùng, lý do không công nhận vì "Khu vực đề cử không đáp ứng các tiêu chuẩn di sản thế giới" và nhất là "không đáp ứng các yêu cầu liên quan đến quản lý, bảo vệ, đảm bảo tính toàn vẹn". Một lý do khác dẫn đến việc Vườn quốc gia Cát Tiên bị từ chối là do khu Cát Tiên có phần trùng với khu dự trữ sinh quyển thế giới và khu ngập nước Ramsar mà UNESCO đã công nhận trước đó.

Vườn quốc gia Cát Tiên được xem như là "báu vật" thiên nhiên của Việt Nam với rất nhiều loài động, thực vật quý hiếm.

Dù Cát Tiên sẽ không được công nhận là di sản thiên nhiên thế giới, song UNESCO cũng lưu ý việc công nhận một vùng bảo vệ rộng lớn của VQG Cát Tiên là khu dự trữ sinh quyển và khu đất ngập nước Ramsar vẫn giữ nguyên giá trị.

Cơ quan này đề nghị Vườn Quốc gia Cát Tiên cần sử dụng các hình thức công nhận của quốc tế hiện tại để tạo các phương pháp bảo vệ và quản lý mạnh mẽ hơn cho khu vực, chống lại các mối đe doạ như thủy điện, khai thác đá, du lịch thiếu kiểm soát và đặc biệt cần có những hành động khẩn cấp chống lại nạn buôn bán và săn bắn động vật hoang dã trái phép - nguyên nhân gây hại nghiệm trọng tới những giá trị tự nhiên của vườn.

Trước đó, từ năm 2006, hồ sơ đề cử vườn quốc gia Cát Tiên là Di sản thiên nhiên thế giới đã được xây dựng. Tháng 9/2012, đoàn công tác của IUCN đã làm việc với Việt Nam để xét duyệt hồ sơ kỹ thuật đề cử Di sản thiên nhiên thế giới đối với Vườn quốc gia Cát Tiên. Dù đánh giá cao tiềm năng của Vườn quốc gia Cát Tiên, các chuyên gia của IUCN cũng tỏ ra quan ngại về sự tồn tại bền vững của khu vườn trước các tác động tiêu cực từ phát triển kinh tế như xây dựng các đập thủy điện, đặc biệt là 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6, 6A, chặt phá rừng, nạn săn bắn bừa bãi...

Hữu Nguyên